آیا فرق BIOS و UEFI را میدانید؟
بایوس چیست؟
من در این مقاله قصد دارم در مورد اینکه BIOS ،CMOS و UEFI چه هستند و عملکرد آنها به چه صورت است صحبت کنم. بایوس (BIOS) مخفف کلمات System basic input / output یا سیستم اصلی ورودی خروجی است. در واقع واسط سخت افزار و نرم افزار یک نوع میان برنامه است که در مادربورد کامپیوتر ها قرار دارد. وظیفه اصلی آن راه اندازی اولیه سخت افزار سیستم بعد از روشن شدن است. به محض روشن شدن سیستم بایوس شروع به راه اندازی اولیه سخت افزارها می کند و همچنین در این مرحله به دنبال یک سیستم عامل، هارد دیسک و یا سی دی رام جهت راه اندازی اولیه کامپیوتر می گردد.
بنابراین بعد از روشن شدن، روند power-on self-test که ارزیابی سلامت سخت افزارها و سیستم عامل را برای راه اندازی کامل کامپیوتر به عهده دارد، به وسیله بایوس انجام می شود. در صورت تایید این مرحله با صدای بوق کوتاه که نمایانگر سالم بودن سخت افزار کامپیوتر قبل از راه اندازی سیستم عامل است، متوجه می شویم بدون مشکل تمامی تست های اولیه ی مربوط به سلامت سخت افزار ها پاس شده و امکان راه اندازی آن فراهم می باشد.
اگر صدای بوق سلامت سخت افزار شنیده نشود چه باید کرد؟
اما در صورتی که این صدا ها شنیده نشوند یا صدای متفاوتی شنیده بشود، این بدین معنی است که سیستم موفق به پاس کردن تست های اولیه به صورت نرمال نشده و در این مرحله عیب یابی باید انجام شود. به هر حال اگر بوق مربوط به راه اندازی نرمال سیستم شنیده نشود دستگاه شروع به تولید بوق های خاص و متفاوت جهت مشخص کردن نوع مشکل میکند و به وسیله آنها مشکل باید مشخص و برطرف شود.
به عنوان مثال اگر سه بوق طولانی شنیده شود یعنی که یک خطا در کیبرد رخ داده است و یا اگر بوق های کوتاه ممتد شنیده شود بدین معنی است که مشکلی در ماژول رم رخ داده است. بایوس سیستم شما از هر نوع باشد می توانید با مراجعه به دفترچه راهنمای کارخانه سازنده و بررسی انواع بوق هایی که نماینگر مشکلات خاص هستند آنها را برطرف کنید. لیستی از کدهای مربوط به بوق ها در این دفترچه موجود می باشد که نمایانگر مشکلات مختلف است.
بایوس در کجای مادربورد قرار دارد؟
نرم افزار بایوس در چیپ بایوس ذخیره می شود و همچنین بایوس ها قابلیت پایدار بودن را دارند و این بدین معنی است که بعد از خاموش شدن سیستم، محتویات این چیپ بدون تغییر باقی می ماند. حتی در زمان خاموش بودن سیستم ها بعضی از تنظیمات خاص و پیش فرض مثل زمان، تاریخ، ترتیب بوت شدن سیستم و غیره نیاز است که در بایوس نگهداری شوند. در واقع اینها همان تنظیمات اولیه هستند که شما بر روی سیستمتان انجام داده اید. وظیفه حفظ آنها با چیپسِت مخصوصی به نام CMOS است و تمام این تنظیمات در این چیپست ذخیره می شوند.
CMOS و باتری CMOS چیست و کجا قرار دارد؟
بر عکس BIOS، CMOS جهت نگهداری اطلاعات، نیاز به جریان برق مداوم دارد و زمانی که سیستم خاموش می شود جهت تامین برق لازم، مشکل به وجود می آید. این مشکل به وسیله یک باطری کوچک که باطری CMOS نامیده می شود برطرف می شود. این باطری معمولاً در گوشه سمت راست در پایین مادربورد قرار دارد. این نوع باطری از همان انواع باطری های ساعت مچی است. قبلاً اشاره شد که سیستم برای راه اندازی نیاز به این باطری خاص دارد ولی اگر آن را یک بار خارج کنیم و دوباره جا بزنیم تنظیمات مربوطه، به حالت اولیه خود باز می گردد و تمامی تنظیماتی که شما انجام داده اید ریست می شود.
BIOS و CMOS چه تفاوتی باهم دارند؟
خیلی از مردم تفاوت های CMOS و BIOS را نمی دانند. بنابراین جهت آشکار کردن این تفاوت ها باید گفت که BIOS یک نوع برنامه هست که همراه مادربورد بوده و در چیپ بایوس ذخیره می شود ولی تنظیمات سیستم مثل تاریخ، ساعت و سرعت چرخش فن و باقی موارد که توسط شما انجام می شود در BIOS و CMOS ذخیره می شود. در مادربرد های جدید CMOS در یک چیپ جداگانه نیست. آنها بخشی از پل جنوبی مادربرد هستند.
UEFI چیست و چه مزیت هایی دارد؟
امروزه نوع جدید بایوس ها UEFI نامیده می شوند. UEFI مخفف Unified Extensible Firmware Interface است. بیشتر مادربردهای جدید به این نوع میان افزار مجهز شده اند و در مقایسه با مدل قدیمی چندین مزیت دارد. اولین و مهترین مزیت آنها یک رابط گرافیکی مناسب کاربر است که رنگ های زیاد و حتی انیمیشن ها را پشتیبانی می کند در حالی که نوع قدیمی آن صفحه آبی رنگ دارد که مثل صفحه مرگ ویندوز است. این مدل حتی می تواند داریوهای ذخیره سازی بزرگتر را تشخیص دهد.
همچنین شما می توانید از ماوس استفاده کنید در حالی که در مدل قدیمی فقط باید با صفحه کلید کار می کردید. وجود تکنولوژی UEFI امکانات خاصی را در اختیار ما قرار می دهد. برخی از این قابلیت ها عبارتند از: قابلیت سِکیور بوت، که به راه اندازی امن سیستم کمک می کند و از لود شدن درایوها بدون امضا دیجیتالی نامعتبر جلو گیری می کند و همچنین به نرم افزار های خرابکار که به سیستم آسیب می زنند مانند rootkits اجازه فعالیت نمی دهد.
در آخر شما را به دیدن یک ویدیو آموزشی انیمیشنی در این زمینه دعوت میکنم.
